بخشی از تحقیق علمی گیاهان و جانوران از دیدگاه قرآن

تهیه وتنظیم: شهین الیاسی
{وَفِی الأَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِّنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَغَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَى بِمَاءٍ وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِی الأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ} [ رعد: 4]
ودرروی زمین قطعاتی در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند وباغ هایی از انگور وزراعت ونخل ها که بر یک پایه [...]

تهیه وتنظیم: شهین الیاسی

{وَفِی الأَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِّنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَغَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَى بِمَاءٍ وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِی الأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ} [ رعد: 4]

ودرروی زمین قطعاتی در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند وباغ هایی از انگور وزراعت ونخل ها که بر یک پایه می رویند وگاهی بر دوپایه, همه ی آن ها از یک آب سیراب می شوند وبا این حال بعضی از آن ها را از جهت میوه بر دیگری برتری می دهیم. در این ها نشانه هایی است برای آن ها که عقل خویش را به کار می گیرند.

تفسیر:

در زمین قطعات مختلفی وجود دارد که با اینکه این قطعات همه به یکدیگر متصل ومربوطند , هرکدام ساختمان واستعدادی مخصوص به خود دارند. بعضی محکم , بعضی نررم , بعضی شور وبعضی شیرین. وهرکدام استعداد برای پرورش  نوع خاصی از گیاهان ودرختان میوه وزراعت را دارد, چراکه نیازهای انسان وجانداران زمینی بسیار زیاد ومتفاوت است, گویی هر قطعه از زمین مأموریت بر أوردن یکی از این نیازها را دارد و اگرهمه یکنواخت بودند ویا استعداد ها به صورتی صحیح در میان قطعات زمین تقسیم نشده بود. انسان گرفتار چه کمبود هایی از نظر مواد غذایی ودارویی وسایر نیازمندی ها می شد , اما با تقسیم حساب شده ی این مأموریت وبخشیدن استعداد پرورش آن به قطعات مختلف زمین همه ی این نیازمندی به طور کامل بر طرف می گردد. دیگر اینکه گاه می شود که هر یک از این شاخه ها, خاصی از میوه را تحویل می دهد . که ممکن است این جمله اشاره به مسأله ی استعداد درختان برای پیوند باشد, که آگاه بریک پایه چند پیوند مختلف می زنند وهر کدام از این پیوند ها رشد کرده ونوع خاصی از میوه ها را به ما تحویل می دهد. خاک یکی وریشه وساقه یکی, اما محصولش مختلف ومتفاوت است.

در قسمت دیگر می گوید: بعضی از این درختان را بر بعضی دیگر از نظر میوه بر تری می دهم. حتی بسیار دیده ایم که در یک درخت یا در یک شاخه میوه هایی از یک جنس وجود دارد که طعم ها ورنگ های متفاوت دارند ودر جهان گل های بسیار دیده شده است که یک بوته ی گل وحتی یک شاخه , گل هایی به رنگ های مختلف عرضه می کند.

{والأنعام خلقنا لکم فیها دفء ومنافع ومنها تأکلون} [ النحل: 5]

وچهار پایان را برای انتفاع شما خلق کرد(تا از خود به موی وپشم آنها دفع سردی وگرمی کرده) وفواید بسیار دیگری برید( واز شیر وگوشتشان) غذایی مأکول سازید.

تفسیر:

در این آیه نخست به مسأله ی خلقت چهارپایان که دلیلی بر علم وقدرت خداست , پرداخته. سپس به بیان نعمت های مختلفی که در آن ها وجود دارد, می پردازد واز میان آنها به سه قسمت اشاره می کند.

1- ( دفء ) که به معنی هر گونه پوشش می باشد.

2- ( منافع ) اشاره به شیر ومشتقات آن است.

3- گوشت که با جمله ی ( ومنها تأکلون ) بیان شده است.

جالب اینکه در میان همه فواید , قبل از هرچیز مسأله ی پوشش ومسکن را مطرح می کند, زیرا بسیاری از مردم ( بخصوص بادیه نشین ها) هم لباس وهم خیمه هایشان را از پشم , مو یاپوست تهیه می کردند.نکته ی دیگر اینکه آن را قبل از ( منافع ) ذکر کرده است وآن اشاره به این است که پوشش برای دفع ضرراست ودفع ضررهم مقدم بر جلب منفعت است.

کسانی که مخالف گوشتخواری اند, این استفاده را از آیه ی فوق می نمایند که خداوند مسأله ی خوردن گوشت حیوانات را جزومنافع آن ها نشمرده است, لذا پس  از ذکر (منافع) با جمله ی ( ومنها تأکلون ) از آن یاد شد, حد اقل این استفاده را از تعبیر فوق می توان کرد که اهمیت لبنیات به مراتب بیشتر است.

·        { یُنبِتُ لَکُم بِه الزٍَّرعَ والزّیتونَ والنَّخِیلَ والأعناب ومن کلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلک لآیةً لقومٍ یتفکّرونَ}[ النحل: 11]

« وهم زراعت های شما را از آن آب باران برویاند ودرختان زیتون وخرما وانگور واز هرگونه میوه بیرورد. در این کار آیت ونشانه ی قدرت الهی برای اهل فکر پدیدار است.

·        تفسیر: « زرع» هرنوع زراعتی را شامل می شود. « زیتون» هم نام آن درخت مخصوصی است وهم نام میوه ی آن. «نخیل» ( درخت خرما) هم به معنی مفرد وهم به معنی جمع استعمال می شود و «أعناب» جمع « عنبة» به معنی انگور است. ممکن است چنین به نظر آید که اگر قرآن در آیات فوق از میان انواع  میوه ها روی زیتون خرما وانگور تکیه کرده وبه خاطر وجود آن ها در محیط نزول قرآن بوده است, ولی با توجه به جهانی وجاودانی بودن قرآن وعمق تعبراتش روشن می شود که مطلب از این فراتراست.

غذاشناسان ودانشمندان بزرگی که سالیان دراز از عمر خود را در باره مطالعه ی خواص گوناگون میوه ها صرف کرده اند, می گویند: کمتر میوه ای است که برای بدن انسان از نظر  غذایی به اندازه ی این سه میوه , مفید ومؤثر باشد.

« روغن زیتون» بر ای تولید سوخت بدن ارزش بسیار فراوانی دارد , کالری حرارتی آن بسیار بالاست واز این جهت یک نیروبخش است وآن ها که می خواهد همواره سلامت خود را حفظ کنند , باید به این اکسیر علاقمند شوند.

« روغن زیتون»  دوست صمیمی کبد انسان است وبرای رفع عوارض کلیه ها وسنگ های صفراوی وقولنج های کلیوی وکبدی ورفع یبوست بسیار مؤثراست . در حدیثی از امام علی بن موسی الرضا رضی الله عنه در باره زیتون چنین می خوانیم : « غذای خوبی است , دهان را خوشبو وبلغم را بر طرف می سازد ,صورت را صفا وطراوت می بخشد , اعصاب را تقویت نموده وبیماری ودرد را از میان می برد وآتش خشم وغضب را فرو می نشاند.» واز آن هم مهم تر در خود قرآن از درخت زیتون به عنوان « شجره ی مبارکه » یاد شده است .

با بیشرفت دانش پزشکی وغذاشناسی اهمیت دارویی « خرما» نیز به ثبوت رسیده است . درخت خرما کلسیم وجود دارد که عمل اصلی استحکام استخوان هاست ونیز فسفر وجود دارد که از عناصر اصلی تشکیل دهنده ی مغز ومانع ضعف اعصاب وخستگی است وقوه ی بینایی را می افزاید ونیز پتاسیم موجود است که فقدان در بدن علت اصلی زخم معده می دانند وجود آن برای ما هیچه ها وبافت های بدن بسیار پر ارزش است. در مناظقی که خرما می خورند ابتلا به سرطان کمتر است که علت آن را وجود منیزیوم می دانند. قند فراوانی که در خرما وجود دارد, از سالم ترین قند هاست که حتی در بسیاری از موارد مبتلایان به بیماری قند نیز می توانند از آن استفاده کنند . دانشمندان در خرما سیزده ماده ی حیاتی وپنج نوع ویتامین کشف کرده اند.

در روایتی از حضرت علی کرم الله وجهه می خوانیم: خانه که در آن خرما نیست , اهل آن خانه در واقع گرسنه اند.»

واما در مورد « انگور» به گفته ی دانشمندان غذاشناسان به قدری عوامل مؤثر دارد که می توان گفت یک داروخانه ی طبیعی است. علاوه بر این انگور از نظر خواص, بسیار نزدیک به شیر مادراست , یعنی یک غذای کامل محسوب می شود. انگور دو برابر گوشت در بدن ایجاد حرارت می کند وضد سم است . برای تصفیه ی خون , دفع رماتیسم, نقرس وزیادی  اوره ی خون, اثر درمانی مسلمی دارد. انگور معده وروده را لای روبی می کند . نشاط آفرین وبر طرف کننده ی اندوه است . اعصاب را تقویت کرده و ویتامین های  مختلف موجود در آن به انسان نیرو وتوان می بخشد . انگور قدرت میکرب کشی قابل ملاحظه ای دارد وحتی عامل مؤثری برای مبارزه با بیماری سرطان است.                                                     برگرفته ازروز نامه آفتاب

تهیه وتنظیم: شهین الیاسی

دبیر زیست شناسی مرکز پیش دانشگاهی حاتمی

اسلام پزشکی بی دارو – سفینئ البهار, جلد اول  صفحه